Carl von Clausewitz

Carl Philipp Gottlieb von Clausewitz (1780 - 1831), Prusyalı general ve entelektüel.

Hayatı

Orta dereceli feodal bir aristokrat aileden geliyordu. Adındaki "von" sözcüğü onun aristokrat olduğunu gösterir. Devrimci Fransa'nın ordularına karşı piyade askeri olarak çarpışmalara katıldı, ilk askeri tecrübelerini böyle kazandı. (Napolyon Savaşları.) Kısa süre sonra Prusya devletinin kalbinde askeri-siyasi bir kurmay subayı olarak görev aldı.

Babası da Prusya ordusunda subaydı. Clausewitz ilk muharebeye 13 yaşındayken girdi. 38 yaşında tuğgeneralliğe terfi etti. Aristokrat ailelerden birinin kızıyla evlendi. Askeri yetenekleri sebebiyle Berlin'deki merkezi askeri çevrelere girdi. 1812-1814 yılları arasında Rusya'daydı. Burada da Napoleon birliklerine karşı savaşlara katıldı.

Napoleon'un sonunu getiren Belçika'daki Waterloo meydan muharebesinde önemli rol oynadı.

1818'de tekrar Prusya Savaş Akademisi yöneticiliğine getirildi. Bu görev başındayken öldü.

Eseri

Clausewitz'in en ünlü eseri Savaş Üzerine'dir. Ona göre, "Savaş siyasetin başka araçlarla" (şiddet araçlarıyla) "devamıdır." Bütün savaşların amacı, düşman silahlı kuvvetlerini yoketme yoluyla onun iradesini teslim almaktır. Taktik, muharebe bilimi; strateji de savaş bilimidir. Taktik zaferler fiziki olgulardır; ama stratejik zafer manevi bir olgudur. Savaşta savunma pozisyonu saldırı pozisyonuna göre, pasif ve dolayısıyla savaşın doğasına aykırı olmakla birlikte avantajlı bir pozisyondur. Bu kitap hemen bütün dünya dillerine tercüme edilmiştir. Hayattayken kitabını yayınlayamadı, bunda mükemmelliyetçi üslubunun da payı vardır; ancak karısı onun notlarından yararlanarak kitabı yayına sürdü.

Clausewitz savaş üzerine teknik-matematik teorilerin yersiz olduğunu, çünkü savaşın kendi kuralları ve yasaları olmakla birlikte esasen bir belirsizlik ortamı olduğunu söyler. Bu nedenle kitabının üslubu da hayli derindir. Clausewitz'e göre bütün savaşların belirleyici unsuru muharebelerdir; incelemesine de muharebelerden başlar. Son derece çarpıcı diyalektik bir kavrayışı vardır. Yaşadığı dönemde Hegel'den etkilendiği bilinir; ancak üslubu daha çok Karl Marx'ı hatırlatır.

Etkisi

Savaş Üzerine, bu konuda yazılmış önemli eserlerden biridir. Bolşevik devriminde Lenin'in ondan ciddi olarak yararlandığı bilinir. Eseri okumuş olmak öyle bir otorite hissi yaratır ki, Hitler bu durumu generallerle tartışması sırasında "ben Clausewitz'i okudum, sizden öğrenecek bir şeyim yok" diyerek ifade etmiştir.

Clausewitz savaş tarihinde başka hiç kimsenin olmadığı kadar teorik tartışmalara konu olmuştur. Savaş Üzerine'nin birçok bölümü gelişen konvansiyonel ve düşük yoğunluklu savaşlarla birlikte tartışmaya açılmakla birlikte bu durum teorik tespitlerin kuvvetini azaltmamış, tersine Clausewitz'in değerini artırmıştır.