Filistin Adı Nereden Gelir?

Filistin adının nereden geldiğini biliyor musunuz?

"En eski zamanlara gidersek Filistin bugünkü kadar geniş bir alan değil, şimdiki Gazze şeridiyle onun hemen devamındaki Aşdod ve Aşkelon kentlerini içeren daracık sahil bandının adı. Geç Bronz Çağı'nda buraya muhtemelen denizden gelen ve yerli Sami dillerine benzemez bir dil konuşan bir kavim yerleşmiş. İç kesimde oturan İbrahim oğullarıyla durmadan çatışmış. Tevrat bunlara Peliştî adını verir. İbranice çoğulu Peliştîm. İlk sesli şewa, yani Türkçe ı'ya yakın kısa bir ses.

Bu marjinal kavmin adını Romalılar meşhur etmiş. Milattan sonraki 100-150 yılda Roma İmparatorluğu, eski adı Iudaea (Yahudiye) olan ülkede durmadan isyan çıkartıp teröristlik eden Yahudiler'den yaka silkmiş, 132 yılındaki son isyandan sonra hepsini memleketten sürüp ta Lübnan sınırına ve Ürdün'e kadar olan vilayetln adını da Palestina yapmışlar. Maksat belli ki Yahudiler'i ve Yahudilik'i anıştıran her şeyi haritadan silmek. Yahudistan'ın başkenti olan Ierusalem kentinin adı bile zamanın imparatoru onuruna Aelia Capitolina diye değiştirilmiş, tıpkı bin yıllık Eğin'in Kemaliye edilmesi gibi.

Yedinci yüzyıldaki Arap işgaline dek Bizans-Roma vilayetinin adı Palestina kalmış. Falestîn veya Filistîn bunun Arapçası. Arapça'da p sesi yok, malum, her zaman f olur.

İslam ve Osmanlı asırlarında bu isim büyük ölçüde unutulmuş ya da tarihî bir ad olarak tek tük anımsanmış. Osmanlı devrinde bugünkü İsrail'in kuzeyi Şam veya Beyrut vilayetinin bir parçası. Güneyi ise Kudüs Sancağı, gayrıresmi kullanımda çoğu zaman Yahudiyye olarak anılmış.

Ahım şahım Yahudi nüfusu olduğundan değil, memleketin eski adı bu olduğundan.

1918'da ülke İngiliz işgaline girince ortaya gene isim sorunu çıktı. Avrupalılar'ın öteden beri bildiği adıyla Judaea deseler olmaz, Araplar kızar. Yahudiler7in istediği Eretz Israel hiç olmaz. Nötr olsun diye bir süre Jordan adı üstünde durduktan sonra, eski Roma vilayetinin adını canladırmaya karar verdiler. Ülkenin adı bir kez daha Palestine oldu. İngilizler7in yarattığı bu ülkede oturan Araplar'a da Palestine/Filistin Arapları dendi."

(Sevan Nişanyan, Taraf Gazetesi, sf.14, 3.1.2009)