Attila

Attila (d. 406 - ö. 453), Hun İmparatorluğu'nun hükümdarıdır. Babası Muncuk Han'dır. Amcası Roa, onu babası öldükten sonra bozkırda tek başına yaşamaya çalışırken buldu ve yanına aldı. Vizigotlara karşı Roma İmparatorluğu'yla ittifak yapan Attila, bir süreliğine Roma'ya Flavius Aetius'un davetlisi olarak gitti. Her şey iyiye giderken, Roa'nın ölüm haberini aldı. Geri dönerek kardeşi Bleda ile birlikte Hun İmparatorluğu'nun ortak hükümdarı oldu. Bleda 445 yılında öldü.Bu durum Attilanın tek başına Hun hükümdarı olmasını sağlamıştır. Daha sonra aşık olduğu esir kızla (Nakara) evlenen Attila'nın bir oğlu oldu, doğum sırasında eşi Nakara hayatını kaybetti.

Avrupa kıtasının üçte ikisinden fazlasına hakim oldu ve devletin sınırlarını Asya'ya taşırdı. Hükümdarlığı boyunca ordusu ile Batı ve Doğu Roma imparatorluklarını sık sık istila eden Attila, Ortaçağ kaynaklarında acımasızlığı ile anılır. Bu nedenle de Avrupa dillerinde "Tanrı'nın Kırbacı" (İngilizce: Scourge of God, İtalyanca: Flagello di Dio, Fransızca: Fléau de Dieu) olarak anılır.

Batı Roma İmparatorluğuna sefer yaparken Papa'nın araya girmesiyle(Papa Attila'nın önünde diz çöküp af dilemiştir.) Attila Roma'yı fethetmedi ve vergiye bağladı. Attila 453 yılında son eşi tarafından gerdek gecesi öldürüldü.

Mezarının nerede olduğu bilinmemektedir. Cenazesine katılanlar, mezarın yerinin bilinmemesi için öldürülmüştür. Ama tarihçiler arasında Tuna Nehri'nin yatağının bir süreliğine değiştirildiğine ve hazineleriyle birlikte Attila'nın nehrin altına gömüldüğüne, daha sonra da nehir yatağının eski haline getirildiğine dair yaygın bir inanış vardır. Nehrin aşırı uzunluğundan ve bir çok ülkeden geçtiği için bürokratik sorunlar çıkacağından kazı çalışması yapılamamaktadır.

Günümüzde, Attila bazıları için kahraman (özellikle Türk ve Macar kültüründe), bazıları için ise barbarların atası (Avrupa kültüründe) olarak alınır. Fakat Attila barbar değildi çünkü Avrupa'ya Asya uygarlığının önemli öğelerini ve özelliklerini Hunlar götürmüştür.

Görünüşü, karakteri ve ismi [değiştir]

Attila'nın görünümü ile ilgili bilgiler genelde ikinci el kaynaklardır.Ancak kendisini bizzat gören Priscus isimli tarihçi Attila'yı şöyle açıklıyor:

"Kısa boylu, geniş göğsü ve başı olan, gözleri küçük, burnu yassı ve ince grimsi sakalları olan, bronz tenli."

Attila son derece sert ve acımasız bir karaktere sahipti.Batı kaynakları ona "Tanrının Kırbacı" ismini verdi. Kendisine ihanet edenleri kendi buluşu olan kazığa oturtma yöntemiyle cezalandırırdı. Attila'nın isminin kaynağı tartışmalara neden olmuştur.Türk kaynaklarına göre Volga Nehri'nin eski ismi olan Atıl/İtil/Atal kelimelerine oralı anlamı veren illa kelimesiyle birleşmesi sonucu Attila ismi oluşmuştur.Diğer bir görüşe göre at/atıl/atılmak anlamına gelir.[1]Diğer bir Türk efsanesine göre ise kendisine Atlı Han'da denirdi.Macar kaynaklarına göre yargı anlamına gelen Ítélet kelimesinden türemiştir.[2] İngilizce'ye Etele, Etla olarak geçmiş, Almanca'da ise Etezel olarak geçmiştir. Macaristan'da yaygın kullanım Attila iken Türkiye'de Atilla veya Atila şeklindedir.