Otlukbeli Meydan Savaşı (3.kısım)

OSMANLI ORDUSU:

1472 sonbaharı ve kışı, Osmanlılar ül­kesinde Otlukbeli savaşı için hazırlıklarla geçti. Beylerbeylerine, sancak beylerine, kadılara ulaştırılan emir gereği; savaşta lazım olacak yiyecek ve yem, taşıyıcı araçlar, ordunun savaş alanına gi-

derken yürüyeceği yollar üzerinde dağıtım noktaları halinde topla­nıyordu. Bahara doğru da ordunun toplanmasına başlandı. Rumeli askerleri için toplanma yeri Bursa ovasının Yenişehir bölümü seçil­di. Kuvvetler beylerbeyi, sancak beyleri komutasında parça parça önce Gelibolu’ya geliyor oradan Çanakkale’ye geçilip, yığınak yer­lerine gidiliyordu. Ordunun Başkomutanı Fatih Sultan Mehmed, Yenişehir’e gelince yığınak sona erecek, ordu doğu genel istikame­tinde yürüyüşe geçecekti. Batı ve Güney Anadolu askeri; Karaman Valisi Şehzade Mustafa komutasında toplanacak, kendilerine yığı­nak yeri olarak gösterilen Beypazarı bölgesine gideceklerdi. (Bu kuvvetler 19.8.1472’de EFLATUN PINARI’NDA AKKOYUNLU ORDUSUNU yenerek KARAMAN’a sahip olmuşlardı.) Bu çarpış­ma ve zafer kazanıldıktan sonra dağılmamışlar bütün kışı silah al­tında savaşa hazırlanarak geçirmişlerdi. Ordu doğu istikametinde yürüyüşe geçince bunlar da BEYPAZARI’ndaki Yığmak yerinden kuzeye doğru yürüyüşe geçtiler.

Kuzey Anadolu kuvvetleri ise, Amasya Valisi Şehzade Baye-zid komutasında KAZOVA’da toplanacak, ordunun büyük kısımı-m bekleyeceklerdi. Bunların da ilerisinde, sınır boylarında Rume­li akıncıları vardı. Rumeli’den buralara evvelki yılın son baharın­da getirilmiş ve kış boyunca sınır boylarında kendilerine verilen görevi yapmışlardı. Bu kuvvetlerden bir bölümünün komutanı olan Rumeli Beylerbeyi Mihaloğlu Ali Bey Sivas eyaletine, karde­şi İskender Bey Kayseri sancağı bölümüne, küçük kardeşi Bali Bey de Niksar subaşılığına atanarak, devletin sınır boylarının ko­runması ve düşman sınırları aşılarak düşmanı taciz etmek, hazırlık­larını bozmak görevi verilmişti. Mihaloğlu Ali Bey de düşman sı­nırlarını geçerek, köy ve kasabalara baskınlar vererek, oraları ya­ kıp yıkarak ve birçok yerleri de yağma ederek aldıkları emirleri yerine getirmiştir.

1473 yılının Mart ayının sonunda Fatih Sultan Mehmed, or­du karargâhı ve kapıkulu yayaları ve süvarileriyle Üsküdar’dan yürüyüşe geçerek, İznik üzerinden Yenişehir’e varmış, burada Rumeli kuvvetleriyle birleşip, yürüyüşüne devam ederek Geyve üzerinden Beypazarı’na varıp, orada kendilerini bekleyen Şehza­de Mustafa’nın kuvvetlerini de arkasına takarak Ankara üzerin­den Kazova’ya gelmişlerdi. Burada kendilerini Şehzade Baye-zid’in komutasındaki Kuzey Anadolu askerleri bekliyorlardı. Ka-zova’da bir süre istirahat edildi ve sonra Sivas’a doğru yürüyüşe geçildi. Sınıra varıldığı halde düşman tarafında bir kıpırdanma görülmüyordu. Bir haber de alınmamıştı. Düşmanı meydana çı­karmak için keşfe karar verildi. Ve düşman toprakları içine doğ­ru yürüyüş için hazırlığa başlandı.


AKKOYUNLU ORDUSUNDA:

Osmanlı Padişahı Fatih Sultan Mehmed’in gönderdiği mek­tup, kışın ilk ayılarında, Akkoyunlu başşehri Tebriz’e ulaşmıştı. Bu mektupla ezcümle, gelecek yaz aylarında bir savaşın beklen­mesi belirtilmişti. Zaten bir süreden beri Osmanlı akıncılarının sınır boylarındaki hareketleri, ülke içlerine kadar sızarak yaptık­ları yıkma ve yağmalamalar savaşın başlangıcı sayılabilirdi. Ka­raman batısında Eflatunpınarı’nda Uzun Hasan’ın oğlu Yusufça Mirza kuvvetlerinin uğradığı elim yenilgi de bu savaştan canları­nı kurtararak kaçabilen Karamanoğulları’ndan öğrenilmişti. Bu suretle Uzun Hasan artık Osmanlılar’ın bir savaşa her yönden ha­zır olduklarını biliyordu. Bu durum karşısında Uzun Hasan da esaslı bir hazırlığa karar verdi. Akkoyunluların korunmasına gir­miş bütün eyaletlere emirler göndererek baharda Osmanlılar’la yapılacak savaş için toplamlacağı, bu bakımdan şimdiden her türlü hazırlığın yapılması bildiriliyordu. Bu suretle İran, Irak, Azerbaycan, Kürdistan ve bütün Türkmenler için seferberlik ilân edilmiş oldu. İleri toplanışta Erzincan bölgesinde, ordunun asıl kuvvetlerinin Tebriz’de toplanmaları plâna alındı. Genel yığmak yerinin Tebriz olduğu bütün ülkeye duyuruldu. Uzun Hasan, ya­pacağı bu savaşta bütün ümidini Türkmenlere bağlamıştı. Kara-koyunlulara pek inanmıyordu. Ama bunların bir bölümünü para ile, bir bölümünü de aldığı tedbirlerle işe yarayacak bir hale soka­bileceğine inanıyordu.

İKİ ORDUNUN HAREKÂT PLÂNLARI:

Osmanlı ordusunun harekât plânı:

1 - Düşman toplama yaparken Osmanlı akıncıları sınırları geçe­rek yığınak olabilecek yerleri yıkacak, yakacak. Bölgedeki halkın morali bozulacak. Ordunun da rahatlıkla toplanmasına engel olu­nacak,

Ordu toplanırken veya yürüyüşe geçtiği sırada vatan sınırla­rına girmek isteyecek düşmanı önlemek üzere şimdiden tedbirini alacak,

Yığınak mahali çepeçevre korunacak,

Yığınak kuvvetli bir örtü gerisinde emniyet içinde yapıla­cak, Akkoyunlular’m müttefiklerine karşı önleyici tedbirler alına­cak, Toplanmadan sonra mümkün olduğu kadar süratle yürüne­rek, düşmana sokulunacak,

6- Düşmana rastlandığı yerde taarruz edilecekti.
Akkoyunlu ordusunun harekât plânı:

Ordu asıl bünyesiyle ülkenin merkezinde, büyük bir bölü­müyle sınır bölgesinde toplanacak, bu suretle büyük bölümünün tertibatı bir örtü gerisinde hazırlanacak.

Toplanmadan sonra süratle Osmanlı ordusuna doğru derle­necek,

Osmanlılarla temas sağlanınca, ilerde bulundurulacak kuv­vetlerle devamlı düşman ileri kısımlarına taarruz edilerek, gerilere sızılarak Osmanlı kuvvetleri hırpalanacak, rahat hareketlerine en­gel olunacak, aynı zamanda düşman ana kuvvetlerinin hazırlanan savuma mevzileri üzerine gelmeleri sağlanacak (kanalize edile­cek).

4- Sarp yollu, uzak bir yerde hazırlanmış savunma mevzilerin­de savaşa önce savunma ile başlanacak. Osmanlı ordusun bu mev­zilere saldırısı mevzilerde beklenecek, pusuya düşürülmek üzere tertipler alınacak, sonuca gitmek üzere hazırlıksız ve yorgun bir halde savaşa zorlanacak, bu suretle de zamanında karşı taarruza geçerek yok edilecek.

Savaş için her iki tarafın plânları gereği alınmış oldukları ter­tip ve düzenleri:

OSMANLI ORDUSUNDA:

Başkomutan, Osmanlı Devleti Padişahı Fatih Sultan Mehmed Han. Danışmanı (Kurmay Başkanı) Sadrazam Mahmud Paşa. Sağ yan kuvvetleri: Komutanı Amasya Valisi Şehzade Baye-

zid.

Danışman ve yardımcısı Gedik Ahmet Paşa. (Lalası İbrahim Paşa da yanlarında).

Kuvvetleri: Rumeli ordusu, tahminen 30.000 piyade, süvari...

Merkez Kuvvetleri: Başkomutan Fatih Sultan Mehmed.

Kuvvetleri: 10.000 yeniçeri yaya askeri. 10.000 kapıkulu süva­risi. Toplam: 20.000.

Sol yan kuvvetleri: Konya Valisi Şehzade Mustafa komutasın­da. Danışman va yardımcısı Anadolu Beylerbeyi Davut Paşa..

Kuvvetleri: Anadolu ordusu 50.000 piyade, süvari...

Genel yedek ve gerinin koruyucuları: Komutanı Akıncılar Ko­mutanı Mihaloğlu Ali Bey,

Kuvvetleri: Rumeli akıncıları,

Osmanlı ordusu genel olarak 100.000’den fazla idi. Ordu iyi eğitilmiş mükemmel silahlandırılmıştı. Ellerinde bol topları da vardı.

AKKOYUNLU ORDUSUNDA:

Başkomutan, Akkoyunlu Devleti Hükümdarı Uzun Hasan.

Sağ yan kuvvetleri: Kazvin hâkimi ve Uzun Hasan’ın küçük oğlu Zeynel Mirza ve kuvvetleri.

Merkezde: Akkoyunlu hükümdarı Uzun Hasan ve kuvvetleri.

Sol yan kuvvetleri: Komutanı Şirvan hakimi ve Uzun Hasan’ın ikinci oğlu Mehmed Mirza ve kuvvetleri.

Akkoyunlu ordusunun eğitimi Osmanlı ordusu derecesinde de­ğildi. Piyadesi az, süvarisi çoktu. Orduda yeteri kadar top da yok­tu. Genel kuvveti 100.000 kadardı.