Campus Mauriacus Savaşı (1.kısım)

Campus Mauriacus Savaşı

Attila, Batı Roma üzerine yapacağı sefer için hazırlanırken, bir yandan da diplomatik ataklarını sürdürdü. Batı Roma İmparatoru III. Valentinianus’un kız kardeşi Honoria, imparator tarafından tahta ortak olunmaması için bekar kalmaya zorlandı. Fakat 449 yılında sarayda patlak veren bir skandaldan sonra İstanbul’a gönderildi ve sarayda göz hapsinde tutuldu (Gordon, 1960: 104-105; Mommsen, 1906: 540-541). Aşağılanan Honoria, 450 başlarında gizlice Attila’dan yardım istedi. Ayrıca ona altın bir nişan yüzüğü de gönderdi. Bu teklifi kabul eden Attila, Valentinianus’dan nişanlısının hissesine düşen Galya bölgesini başlık (drahoma) olarak istedi. Attila karşısında zor durumda bulunan kuzeni II. Theodosios’un da bu talepleri desteklemesinden korkan imparator, Honoria’yı 450 ilkbaharında Roma’ya geri çağırdı. Ardından göstermelik bir evlilikle kardeşini gelin etti (Premier, 1968: 333-334; Szász, 1943: 270) Bunun üzerine savaş tehdidinde bulunan Attila, Batı Roma imparatorluğunun yarı hükümdarı gibi davrandı. Ordusunu harekete geçirirken hedef şaşırtmak ve Batı Roma’yı iyice hazırlıksız yakalamak için, gayesinin Hun ülkesinin kuzeyinde oturan Germenler’in isyan teşebbüslerini bastırmak olduğunu söyledi. Bu arada Batı Roma İmparatorluğuna da haber göndererek Romalıların dostu olduğunu, ordusu ile de ihtiyaç duydukları anda yardım edeceğini bildirdi. Ayrıca Frankları mağlûp ettikten sonra, Frank devletinin dağılması ve kralın ölmesi üzerine kralın büyük oğlunun kendisinden yardım istediğini de bahane etti. Halbuki Attila’nın esas hedefi Germenler ve Vizigotlar ile ittifak yapmak idi (Maenchen-Helfen, 1978: 97-98).Bu arada Doğu Roma imparatoru II. Theodosios, 26 Temmuz 450 yılında av esnasında atından düşerek ağır şekilde yaralandı ve iki gün sonra öldü. Bunun üzerine tahta Markianos geçti (450-457). Kendisini kiliseye adamış olan Theodosios’un kardeşi Pulcheria ile evlenerek, kendisine gerekli olan devlet otoritesini tesis etti. Birçok bakımdan zor durumda olan yeni Doğu Roma ümparatoruna da isteklerini kabul ettiren Attila, arkasını da böylece sağlama almış oldu (Jordanes, s.106-107; Priskos, s.57-58; Thompson, 1948: 124,133; Altheim, 1952: 171; Bóna, 1991: 99). 451 yılı başlarında Attila, Hun ve müttefiklerinden oluşan oldukça büyük sayıdaki gücü Galya’ya doğru harekete geçirdi. Bu arada sefere çıkmadan önce Doğu-Batı Roma İmparatorlarına birer elçi göndererek, "Hem benim hakimim hem de senin hakimin olan Attila, hiç vakit kaybetmeden bir saray yaptırmanı ve oraya kendisini kabul etmeni emir buyurdu", mesajını iletti (Malalas, 1986: 195-196). Böylece daha başlangıçta korku salarak, büyük bir psikolojik üstünlük elde etti. Zaten Jordanes’in dediği gibi "Bu kurnaz adam harpte silah kullanmadan önce, yalan ve hileyi çok iyi kullanıyordu"(Jordanes, s.110.). Esasını Hunların oluşturduğu orduda, en büyük ağırlığı Germenler oluştururdu. Bunun dışında hayli kalabalık olarak kralları Ardarik ve Valamir’in komutasındaki Gepidler ve Ostrogotlar ile, Rugi, Skir, Quad, Alaman, Herul, Thüring, Burgund ve Franklar da Hun ordusunun diğer kısmını meydana getirdi (Jordanes, s.108; Bóna, 1989: 82-84). Attila ordusunu iki kısma ayırdı. Bir kısmını Tuna’nın sağ kıyılarındaki Roma kalelerinin ele geçirilmesine memur etti. Diğer kısım ise Tuna’nın sol sahillerinden ilerleyerek güzergâhları üzerindeki kavimleri itaat altına almakla yükümlü idi. Sonunda iki ordu Ren sahillerinde birleşti (Thierry, 1865: 121-124; L. Hambis, 1971: 81) Attila Galya’ya doğru ilerlerken, Germenler’den Bir kısmını yedek olarak geride bıraktı. Ayrıca az sayıdaki bir Hun atlı birliğini, İranlılara karşı ayaklanan Ermenilere destek gayesiyle gönderdi. Az sayıdaki Hun atlıları, Kafkas geçidindeki İran sınır barikatlarını yaramadı. Bu sebeple 6 Mayıs 451’de Avrair bölgesindeki trajik savaşta Ermeniler’in korkunç yenilgisine mani olamadı(Maenchen-Helfen, 1978: 80-81; Baynes, 1910: 625-643) Galya’ya doğru harekâta başlayan Attila,Ren nehrini geçerek Galya’nın kuzey-doğusundaki şehirleri ele geçirmeye başladı. Bu arada, Galya’da Romalıların dostu olarak bulunduğunu, gayesinin hâkimiyeti altından kaçan Vizigotları tedip etmek olduğunu ilan etti. Muazzam Hun ordusu karşısında şehirler birer birer teslim oluyor, kaleler ele geçiriliyordu. Roma kuvvetleri bile ric’ata mecbur olmuş ve Loire sahillerinde toplanmıştı. Hun ordusuna karşı koyacak hiçbir kavim bulunmuyordu. Bazı Burgund ve Frank grupları mukavemet etmek istemişlerse de, Hun ordusu tarafından mağlûp ve perişan edilmişlerdi. Galya bölgesindeki şehirlerden sadece Paris ile Troyes Hun saldırısından kurtulabildi. Bunun üzerine halk arasında, iki şehrin azizler tarafından korunması sayesinde kurtulduğu inancı doğdu (Homeyer, 1951: 145-147;. Macartney, 1951: 119-122). Attila ilerlemesine devam ederken, arkasında kuvvetli bir kale olan Metz’i bırakmak istemediğinden şehri muhasara etti. Fakat şehir müthiş bir mukavemet gösterdiğinden muhasarayı kaldırarak çekilmek isterken kalenin bir tarafının yıkıldığı haberi gelmesi üzerine, şiddetli bir hücumla 7 Nisan tarihinde şehri elegeçirdi (Prosper Tiro, s. 480; Altheim, 1952: 175-177; Ferrill, 1986: 148-149; Grégoire de Tours, bk., Monumenta Germania Historica Scriptores Rerum Merovingicarum, I, 1885: 67-72). Metz şehrinin yanmış harabelerini arkasında bırakarak ilerlemesine devam eden Attila, Reims şehri önlerine geldi. Bu muhteşem ordunun hareketini öğrenen ahali şehri terk ederek civara kaçtı. Şehirde yalnız piskopos Nicasius ile birkaç kişi kalmıştı. Hun ordusu bunun üzerine hiç mukavemetle karşılaşmadan şehri ele geçirdi (Chronican Paschale, bk.Corpus Scriptorum Historiae Byzantinae, 1832: 583; Malet- Isaac, 1925: 431-432; Gibbon, 1988: 235 vd.) Daha sonra Attila ordusu ile güney-batıdaki Orleans şehrine geldi ve Loire taş köprüsü ile korunan, çevresi yuvarlak kalelerle sağlamlaştırılmış şehri muhasara etti. Köprünün çok büyük bir ehemmiyeti vardı. Çünkü oraya sahip olan, Vizigotların ülkesine giriş ve çıkışa hakim oluyordu. Köprü başındaki muhkem şehir Orleans da önemliydi. Şehir yeteri kadar ahalisi ve gücü olmasına rağmen böyle bir kuvvete daha fazla dayanamazdı.Nitekim Alanların kralı ve şehrin sahibi Sangiban Hunlara katılarak şehri teslim etmeye karar Verdi (Cassiodorus, Variae, bk. Monumenta Germaniae Historica1894: 157; Jordanes, s. 108-109; Thierry, 1865: 155 vd.; Szász, 1943: 288-290; Bachrach, 1973: 65) Bu sırada Aetius da, Galya bölgesindeki barbarlardan oluşan Roma ordusuyla Galya’ya geldi. İlk iş olarak Vizigot kralı I. Theodorik’in yardımını sağlamaya çalıştı. Yaklaşan tehlikenin büyüklüğünü sezen Theodorik Aetius’a yardım etmeye söz verdi. Vizigotların merkezi Toulouse’de dört oğlunu bırakıp, büyük oğlu Thorismund ile Theodorik’i alarak Aetius’la buluşmak için yola çıktı (Homeyer, 1951: 150-152; Altheim, 1952: 177-178; Jordanes, s.110; Sidonius , s.327-330; Prosper Tiro, s.481).